ÖLÜDEN ORGAN ALINABİLMESİ HANGİ ŞARTLARA BAĞLIDIR

Ölüden organ alınabilmesi, Türkiye’de yasal düzenlemelere ve etik kurallara bağlıdır. Bu konuda başlıca düzenleme, 1979 tarihli ve 2238 sayılı Organ ve Doku Nakli Kanunu’dur. Bu kanun ve ilgili yönetmelikler, organ ve doku nakli ile ilgili temel şartları belirlemektedir. Ölüden organ alınabilmesi için gereken şartlar şu şekilde özetlenebilir:

1. Tıbbi Ölümün Gerçekleşmesi

Organların alınabilmesi için kişinin tıbben ölmüş olması gereklidir. Tıbbi ölüm, beyin ölümü olarak tanımlanır. Beyin ölümünün gerçekleştiği, yetkili ve uzman hekimler tarafından belirlenmelidir.

a. Beyin Ölümü Tespiti

Beyin ölümü, aşağıdaki şartların hepsinin mevcut olduğu bir durumda tespit edilir:

• Bilincin tamamen kapanması
• Spontan solunumun durması
• Beyin sapı reflekslerinin kaybolması

Bu durum, iki uzman hekim tarafından bağımsız olarak tespit edilmeli ve bir raporla belgelenmelidir. Beyin ölümü raporu, beyin cerrahisi, nöroloji, anesteziyoloji ve reanimasyon uzmanları tarafından imzalanır.

2. Rıza

Ölüden organ alınabilmesi için kişinin veya yakınlarının rızasının bulunması gerekmektedir. Bu rıza, iki şekilde olabilir:

a. Kişinin Hayattayken Verdiği Rıza

Kişi, hayattayken organlarının ölümünden sonra bağışlanmasını istediğini yazılı olarak beyan etmiş olabilir. Bu beyan, kişinin organlarının alınması için yeterli bir belgedir.

b. Yakınlarının Rızası

Kişinin hayattayken organ bağışına ilişkin bir beyanı yoksa, ölümünden sonra yakınlarının rızası gereklidir. Organ ve Doku Nakli Kanunu’na göre, sırasıyla eş, ergin çocukları, ana ve babası veya kardeşleri gibi yakın akrabalarından birinin onayı alınmalıdır.

3. Sağlık ve Güvenlik Şartları

Organların alınabilmesi için sağlık ve güvenlik açısından belirli şartların sağlanmış olması gereklidir:

a. Enfeksiyon ve Bulaşıcı Hastalık Kontrolü

Organ bağışında bulunacak kişinin organları, enfeksiyon ve bulaşıcı hastalıklar açısından kontrol edilmelidir. Organların sağlıklı olması ve alıcıya zarar vermemesi esastır.

b. Uygunluk Testleri

Organların alıcıya uygun olup olmadığını belirlemek için çeşitli testler yapılmalıdır. Kan grubu uyumu, doku tipi uyumu gibi faktörler göz önünde bulundurulur.

4. Hukuki ve Etik Kurallar

Organ ve doku nakli işlemleri, hukuki ve etik kurallar çerçevesinde yürütülmelidir:

a. Ticari Amaç Taşımama

Organ bağışı ve nakli, kesinlikle ticari amaç taşımamalıdır. Organ ve doku nakli işlemlerinde herhangi bir maddi menfaat sağlanmamalıdır.

b. Gizlilik

Donörün ve alıcının kimlik bilgileri, ilgili mevzuat çerçevesinde gizli tutulmalıdır. Kişisel bilgilerin korunması esastır.

Sonuç

Ölüden organ alınabilmesi, beyin ölümünün tıbbi olarak tespit edilmesi, kişinin veya yakınlarının rızasının bulunması, sağlık ve güvenlik şartlarının sağlanması ve hukuki ile etik kurallara uyulması şartlarına bağlıdır. Türkiye’de bu süreç, 2238 sayılı Organ ve Doku Nakli Kanunu ve ilgili yönetmeliklerle düzenlenmiştir. Bu kurallar, organ naklinin güvenli ve etik bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlamayı amaçlar.

Bu sürecin doğru ve adil bir şekilde yürütülmesi için uzman İzmir Ceza Hukuku Avukatı’nın rehberliği büyük önem taşır.